۱۰ مشکل رایج در جوشکاری و راه‌های برطرف کردن آن‌ها
جوشکاری یکی از فرآیندهای حیاتی در صنایع فلزی است. این فرآیند با وجود پیشرفت‌های فنی، همواره با چالش‌ها و مشکلاتی همراه است که می‌تواند بر کیفیت، استحکام و ظاهر اتصالات تأثیر منفی بگذارد. مشکلاتی از قبیل تخلخل، ترک‌خوردگی، تابیدگی فلز و پاشش بیش از حد، از جمله موانعی هستند که جوشکاران در فرآیند تولید با آن روبرو می‌شوند. آگاهی از این مشکلات و راه‌حل‌های آن‌ها نه تنها به افزایش کیفیت محصول نهایی می‌انجامد، بلکه در صرفه‌جویی در زمان و هزینه نیز مؤثر است.
در این مقاله از صنایع سقف مقدم به بررسی ۱۰ مشکل شایع در جوشکاری و ارائه راهکارهای عملی برای رفع آن‌ها می‌پردازیم. هدف این است که با به کارگیری این راهکارها، بتوانید جوش‌هایی با نفوذ بهتر، استحکام بالاتر و ظاهر مطلوب‌تر تولید کنید.
مشکلات شایع در جوشکاری و راهکارهای عملی
۱. تخلخل جوش
تخلخل به وجود حفره‌های گازی در فلز جوش اشاره دارد که می‌تواند استحکام اتصال را کاهش دهد.
- علل: قوس کوتاه، ناخالصی در فلز پایه، الکترود معیوب، پوشش نامناسب روکش الکترود، و گاز محافظ ناکافی.
- راه‌حل:
- از الکترود با کیفیت و مناسب برای کار استفاده کنید.
- سطح فلز پایه را از نظر ناخالصی‌ها بررسی و تمیز کنید.
- طول قوس را به اندازه کافی بلند نگه دارید و از گاز محافظ مناسب استفاده کنید.
- با بافتن جوش، به حباب‌های گاز فرصت خروج بدهید.
۲. نفوذ ضعیف جوش
نفوذ ضعیف زمانی رخ می‌دهد که فلز جوش به عمق کافی در فلز پایه نفوذ نکرده باشد.
- علل: سرعت جوشکاری زیاد، اندازه نامناسب الکترود، جریان بسیار کم، و آماده‌سازی ناقص اتصال.
- راه‌حل:
- سرعت جوشکاری را کاهش دهید.
- الکترود را متناسب با اندازه شیار جوشکاری انتخاب کنید.
- از جریان کافی برای ذوب مناسب استفاده نمایید.
- درز اتصال را به طور کامل آماده کنید و شکاف مناسب در پایین جوش ایجاد کنید.
۳. تابیدگی فلز
تابیدگی یا تغییر شکل فلز در اثر حرارت جوشکاری، به ویژه در قطعات نازک، رخ می‌دهد.
- علل: جمع شدن فلز جوش در حین سرد شدن، اتصال ناقص قطعات، گرمای بیش از حد، و آماده‌سازی نادرست.
- راه‌حل:
- از توالی جوشکاری مناسب استفاده کنید.
- قطعات را با بست یا خال جوش به درستی کنید.
- تا حد امکان با سرعت بالا جوشکاری کنید.
- لبه‌های مفصل را قبل از جوشکاری کاملاً آماده سازی کنید.
۴. بریدگی کناره جوش
بریدگی کناره جوش به فرورفتگی در امتداد لبه‌های جوش گفته می‌شود.
- علل: جریان بسیار زیاد، الکترود نادرست، یا تکنیک جوشکاری نامناسب.
- راه‌حل:
- از جریان متوسط و الکترود با اندازه مناسب استفاده کنید.
- در جوشکاری گوشه، الکترود را در فاصله ایمن از صفحه عمودی نگه دارید.
- از بافتن بیش از حد جوش خودداری کنید.
۵. پاشش بیش از حد جوش
پاشش به ذرات ریز فلز جوش گفته می‌شود که در اطراف منطقه جوش پخش می‌شوند.
- علل: جریان بسیار زیاد، طول قوس بلند، الکترود معیوب، یا وزش قوس.
- راه‌حل:
- جریان و ولتاژ دستگاه را تنظیم کنید.
- طول قوس را کوتاه نگه دارید.
- سطح قطعات را تمیز کنید و از الکترود مرغوب استفاده نمایید.
۶. همجوشی ضعیف
همجوشی ضعیف زمانی است که فلز جوش به خوبی با فلز پایه ذوب و ترکیب نشده باشد.
- علل: سرعت جوشکاری نادرست، جریان نامناسب، یا آماده‌سازی ناقص.
- راه‌حل:
- سرعت و جریان جوشکاری را تنظیم کنید.
- از الکترود مناسب برای نوع اتصال استفاده کنید.
- اطمینان حاصل کنید که فلز جوش به خوبی کناره‌های مفصل را ذوب می‌کند.
۷. ترک‌خوردگی جوش
ترک‌خوردگی یکی از رایج‌ترین مشکلات جوشکاری است که می‌تواند به صورت ترک‌های مویی در جوش ظاهر شود.
- علل: الکترود نادرست، طراحی نامناسب اتصال، سرد شدن سریع، یا تنش‌های پسماند.
- راه‌حل:
- قطعات را قبل از جوشکاری پیش‌گرم کنید.
- از جوش‌های چند لایه برای کاهش تنش استفاده کنید.
- از الکترودهای با هیدروژن کم بهره ببرید.
- اندازه جوش را با اندازه قطعات متناسب کنید.
۸. ظاهر زشت جوش
ظاهر نامناسب جوش می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات زیرسطحی باشد.
- علل: استفاده نادرست از الکترود، جریان یا ولتاژ نامناسب، و گرمایش بیش از حد.
- راه‌حل:
- از تکنیک جوشکاری یکنواخت استفاده کنید.
- جریان و ولتاژ را به درستی تنظیم نمایید.
- از بافتن مناسب جوش اطمینان حاصل کنید.
۹. شکنندگی جوش
شکنندگی جوش باعث کاهش انعطاف‌پذیری و استحکام اتصال می‌شود.
- علل: الکترود نادرست، پیش‌گرم ناکافی، یا سرد شدن سریع فلز.
- راه‌حل:
- برای فولادهای کربنی و آلیاژی، پیش‌گرمایش تا دمای ۳۰۰-۵۰۰ درجه فارنهایت انجام دهید.
- از فرآیندهای جوشکاری با هیدروژن کم استفاده کنید.
- عملیات تنش‌زدایی پس از جوشکاری را در نظر بگیرید.
۱۰. انحراف قوس مغناطیسی
این مشکل زمانی رخ می‌دهد که میدان‌های مغناطیسی باعث انحراف قوس از مسیر مورد نظر شوند.
- علل: وجود مواد مغناطیسی در فلز پایه یا میدان‌های مغناطیسی خارجی.
- راه‌حل:
- از جوشکاری با جریان متناوب (AC) استفاده کنید.
- طول قوس را کوتاه نگه دارید.
- از بلوک‌های فولادی برای هدایت میدان مغناطیسی استفاده کنید.
- اتصال زمین را به درستی اجرا کنید.
نتیجه‌گیری
مشکلات جوشکاری چالش‌های رایجی هستند که با دانش فنی و رعایت اصول می‌توان آن‌ها را مدیریت کرد. از تخلخل و ترک‌خوردگی گرفته تا انحراف قوس، هر مشکل راه‌حلی عملی دارد که شامل انتخاب مواد مناسب، تنظیم پارامترهای جوشکاری، و به کارگیری تکنیک‌های صحیح است. برای شرکت‌هایی مانند صنایع سقف مقدم، توجه به این جزئیات نه تنها کیفیت محصولات را افزایش می‌دهد، بلکه باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه‌های تولید می‌شود. با آموزش مستمر جوشکاران و نظارت بر فرآیندهای جوشکاری، می‌توان به نتایج مطلوب و پایدار دست یافت.